فوتبال گیلان از اوج تا فرود /ملوان بندر انزلى قوى سپیدى که پر پروازش را گرفتند

جارستان:

فوتبال در کمتر شهری از ایران این‌چنین با زندگی روزمره و کار مردم عجین است. کوچه پس کوچه‌ها، زمین‌های خاکی، سواحل خیس و ماسه‌ای دریای کاسپین در شهر ساحلی بندر انزلی مهد پرورش بازیکنان بزرگی در فوتبال کشور بوده‌است. از کاپیتان اسبق تیم ملی مرد اخلاق فوتبال ایران سیروس قایقران و غفور جهانى ملقب به شیر گیلان که با گل تاریخی خود برای اولین بار تیم ملى فوتبال ایران را همانند نامش جهانی کرد تا آرژانتین ۱۹۷۸ اولین حضور ایران در بازی‌های جام جهانی فوتبال باشد و تا بازیکنان بزرگی که به خاطر تعصب به پیراهن تیم شهرشان هرگز حاضر به پوشیدن پیراهن تیم‌های دیگر نشدند. در انزلی تعصب به پیراهن هنوز حرف اول را می‌زند.ملوان، نماد شهر انزلی‌ست و ضربان قلب انزلیچی‌ها با بازی‌های ملوان تنظیم می‌شود. کافیست در بندر انزلی دقایقی قدم بزنید همه جا نام و نشانه‌ای از ملوان و قایقران و فوتبال خواهید یافت، در اسامی مغازه‌ها، در دیوار نوشته‌ها و حتی روی دیوارهای قهوه‌خانه‌ها.
باشگاه فرهنگی ورزشی ملوان نیروی دریایی بندر انزلی در سال ۱۳۴۸ و فقط در رشته فوتبال، با حمایت ناوبان کریم رستگاری راد (رییس وقت تربیت بدنی نیروی دریایی انزلی) و با مربیگری آقای بهمن صالح نیا که بازیکن تیم ملوان نیز بود، تاسیس گردید. صالح نیا که معلم ورزش مدارس انزلی بود تیم را با جمعی از شاگردان خود تشکیل داد. ملوان که کار خود را از مسابقات دانش آموزی کشور و مسابقات استانی شروع کرده بود طی مدت کوتاهی پا به عرصه لیگ دسته اول کشور گذاشت و از همان ابتدا با ارائه بازیهای زیبا و کسب نتایج شایسته، توجه همگان را به خود جلب نمود. ملوان از سال ۵۲ به بعد در تمام ادوار لیگ ایران حاضر بود و تنها در سال ۷۵ بود که برای اولین بار در مسابقات لیگ فوتبال سقوط را تجربه کرد. ملوان در سال ۷۸ برای دومین بار سقوط کرد. آنها برای سومین بار در سال ۸۱ به دسته اول سقوط کردند. با اینحال یک کارنامه مثبت برای همیشه از ملوان در تاریخ فوتبال ایران ثبت شده‌است، ملوان تا سال ۸۰ بهترین تیم شهرستانی تاریخ لیگ ایران بوده‌است. گرچه بعد از آن سپاهان و فولاد، ملوان را به پله سوم سکوی افتخار شهرستانیها بردند اما هنوز ملوان با کسب سه عنوان قهرمانی در جام حذفی کشور و چهار نایب قهرمانی، دو مرتبه حضور در بازیهای آسیایی و کسب عناوین متعدد بهترین شهرستانی در لیگ ایران و در جام تخت جمشید صاحب رکوردی قابل توجه در تاریخ فوتبال کشور است.
ر اکثر شهرهای شمالی همه چیز تحت تاثیر دریای خزر است، اما در انزلی، این کم آبی یا بالا و پایین شدن آب دریا نیست که مردم را افسرده می‌کند. در این شهر کوچک، روحیه و شادی مردم وابسته به یک تیم فوتبال است؛ ملوان!
این تیم دوست‌داشتنی که طرفدارانی از سراسر ایران دارد، روزهای بدی را تجربه می‌کند. سه سال است در بندر زیبای شمالی خبری از بنرهایی که به مردم خبر می‌داد فلان روز منتظر شما هستیم تا در ورزشگاه تختی در فلان بازی لیگ برتر ملوان را تشویق کنیم نیست!
سالی که ملوان سقوط کرد، خیلی‌ها در انزلی تلاش کردند تا این تیم در لیگ برتر بماند و به لیگ‌یک سقوط نکند آنها چند دلیل مهم داشتند. آنها می‌دانستند میان مردم انزلی و قوی سفید، پیوندی عاطفی و فراتر از «هواداری یک تیم فوتبال» وجود دارد و سقوط به دسته پایین‌تر، شکستن دل آنها است.
اما نکته دوم برای آنها مهمتر بود. با تجربه‌ها و بزرگترهای ملوان مثل پژمان نوری، مازیار زارع، جلال رافخایی و در راس آنها محمد احمدزاده با درس از تاریخ ملوان و تجربه‌های سقوط در گذشته می‌دانستند که پایین رفتن تیم مصیبتی بزرگ برای فوتبال گیلان است، چرا که بازگشت مجدد اگر محال نباشد، بسیار دشوار است. آنها انگار امروز را می‌دیدند و می‌دانستند با سقوط ملوان دیگر کسی برای بازگشت این تیم تلاش و تقلا نمی‌کند و آهسته، آهسته این تیم به فراموشی سپرده می‌شود. اما چه سود که تلاش آنها نتیجه نداد و ملوان که لب پرتگاه سقوط بازی می‌کرد، به لیگ یک سقوط کرد.
امسال هم در فاصله یک ماه تا شروع مسابقات لیگ‌یک، ملوان همچنان اوضاع خوبی ندارد؛ این تیم که توسط مسئولان شهری اداره می‌شود و به نمایندگان شهر واگذار شده، از قافله نقل‌وانتقالات که جامانده هیچ، با همان بچه‌های جوان و با استعداد انزلی هم نمی‌تواند تمرینات خود را شروع کند. نه پولی هست و نه دلسوزی که برای تیم، زمین و امکانات حداقلی برای تمرین فراهم کند.
ملوان با آن همه هوادار پرشور، با آن‌همه استعدادی که از بازی لب ساحل و دویدن در ماسه‌ها آبدیده و قوی می‌شوند تا به امثال پژمان نوری، جلال رافخایی، مازیار زارع و … تبدیل شوند، چرا باید برای صعود غصه بخورد؟ تیمی که سیدجلال حسینی پرافتخارترین بازیکن تاریخ لیگ را ساخته که حالا کاپیتان پرسپولیس است، تیمی که از دلش سیروس قایقران بیرونمی‌آید و بازوبند کاپیتانی بر دست جام قهرمانی آسیا را روی سر می‌برد، چرا این همه دغدغه و کمبود دارد؟
ملوان این روزها درگیر برخی بازی‌های جناحی شده است. نیروی دریایی که سال‌ها متولی این تیم بوده واقعا بودجه‌ای برای تزریق به فوتبال ندارد و از آنها توقعی نیست. تنها جایی که می‌تواند مشکلات ملوان را برای همیشه حل کند، منطقه آزاد انزلی است که اتفاقا این مجموعه علاقمند به سرمایه‌گذاری در ملوان و تحت پوشش قراردادن این تیم است اما منطقه آزاد شرط دارد. در این شرایط اگر هزینه تیمداری را منطقه آزاد بپردازد، دخالت از سوی دیگر نهادها را نمی‌پذیرد. مسئولان منطقه آزاد انزلی که در گذشته برای چند سال حامی مالی ملوان شدند و اتفاقا از این دوره به عنوان تنها دوره‌ای یاد می‌شود که نماینده گیلان دغدغه و مشکل نداشت، امسال هم حاضر به سرمایه‌گذاری و در اختیار گرفتن تیم دوست‌داشتنی ملوان است اما گروهی که برای تبلیغات انتخاباتی همیشه با ملوان عکس یادگاری می‌گیرند، به خاطر منافع خود اجازه این انتقال را نمی‌دهند.
منطقه آزاد انزلی یک مجموعه درآمدزا و در اصطلاح پولدار است که بودجه و درآمد مشخصی دارد. اگر این مجموعه ملوان را در اختیار بگیرد، ابتدای هرسال بودجه مشخصی برای این تیم نوشته می‌شود که حتی با تغییر مدیریت منطقه آزاد و عدم تمایل به تیمداری هم باید بودجه ملوان واریز شود، چرا که در حسابرسی و صورت‌های مالی برای اینکه از نظر قانونی مشکلی ایجاد نشود، «باید» بودجه ملوان پرداخت شود. وقتی پول و امکانات باشد، مربی خوب، بازیکن خوب، امکانات خوب، اردو و خلاصه هر آنچه برای شکل گرفتن یک تیم قدرتمند لازم است، فراهم می‌شود.
در چشم برهم‌زدنی لیگ‌یک آغاز می‌شود و ملوان و هواداران متعصبش که جایشان در لیگ‌برتر خیلی خالی است، دوباره گرفتار همان مصائب و مشکلاتی خواهند شد. مشکلاتی که اجازه نمی‌دهد ملوان با سرعت و شتاب فوق‌العاده، هوادارانش را به لیگ برتر برساند و این هوادار عاشق است که مى سوزد و دستش به هیچ جا بند نیست.